تبارشناسی روایات قصار تحف العقول

نویسندگان

  • هاجر بنائی دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان
چکیده مقاله:

کتاب تحف‌العقول عن آل‌الرسول (ص) اثر حسن‌بن‌شعبه حرانی دربردارنده روایات طوال و قصار رسول خدا (ص) تا امام حسن عسکری (ع) است که مشخصه اصلی آن‌ها ارسال در سند است. افزون بر ارسال اسانید، مطابق تصریح مؤلف، جملات حکیمانه هم‌سنخ با روایات ائمه (ع) نیز در این کتاب نقل شده و مؤلف آن‌ها را به ائمه (ع) نسبت داده است. استناد این اقوال به ائمه (ع)، ضرورت بازیابی این دسته از روایات و تبارشناسی آن‌ها در جهت تعیین وضعیت آن‌ها را روشن می‌سازد. به همین منظور در این مقاله 638 روایت قصار حضرت علی (ع) تا امام حسن عسکری (ع) در تحف‌العقول جمله به جمله بررسی شده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد در انتساب دوازده روایت از مجموع روایات قصار تحف‌العقول به ائمه (ع) شواهد متقنی وجود ندارد. بعضی از این عبارات در قالب حکمت‌هایی از حکما، شاعران، زاهدان است یا از سوی راوی مجهول در دیگر مصادر ثبت شده است. بعضی دیگر نیز، نقل تاریخی یا ضرب‌المثلی است که به امام (ع) نسبت داده شده است. همچنین بیش از 14درصد روایات، پیشینه‌ای در منابعِ موجود ندارند و برای اولین‌بار در تحف‌العقول نقل شده‌اند. مقاله حاضر به روش توصیفی در صدد ریشه‌یابی تاریخی روایات تحف‌العقول است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

معناشناسی «عقل» در روایات «إنّ النساء نواقص العقول»

در برخی منابع حدیثی، گزارش هایی پیرامون نقص عقل در زنان نقل شده است. وجود چنین روایاتی و رفتار نامناسب برخی مردان در جوامع اسلامی با زنان، موجب شده است بهانه ای به دست مخالفان اسلام افتد و ادعا کنند که قوانین اسلام ضدزنان است. بازکاوی دقیق مفاهیم و معانی واژگان چنین روایاتی، موجب رفع شبهات پیرامون اسلام و حقوق زن خواهد شد. اکثر محققان، «نقص» را به معنای کمبود و کاستی، معنا کرده اند. به علاوه، ع...

متن کامل

بررسی ونقد احادیث پیامبر(ص) در کتاب تحف العقول(سند ورجال ومنبع شناسی،ترجمه وشرح احادیث)

یکی از کتاب های معتبر حدیثی کتاب گرانقدر «تحف العقول» می باشد که احادیث آن مورد استفاده علمای بزرگی بوده و هست . از آنجا که روایات این کتاب فاقد سند است بر آن شدیم که با استفاده از منابع معتبر مربوطه سند و رجال روایات نقل شده از پیامبر(ص) را یافته وآنها را مورد بررسی قرار دهیم .نگارنده حقیقتا تلاش فراوانی در جهت بررسی این احادیث انجام داده و حدودا دویست منبع مهم حدیثی ،تاریخی ،لغوی ،اخلاقی و رج...

15 صفحه اول

تبارشناسی روایات تفسیر العسکری و تأثیر آن بر اعتبارسنجی تفسیر

تنها تفسیر مکتوب، چاپ شده و در دسترس، منسوب به امامان معصوم علیهم السلام، کتاب تفسیر منسوب به امام حسن عسکری(ع) است. این تفسیر به املای امام بوده و دو نفر به نامهای ابوالحسن و ابویعقوب آن را نوشته‌اند و با وسایطی به ما رسیده است. شناخت تفسیر مذکور می‌تواند، در فهم کلام امام حسن عسکری (ع) و نیز به فرآیند انتساب آن کمک کند. تاکنون در معرفی این اثر منسوب به معصوم(ع)، تلاشهای جدی صورت نگرفته است. ل...

متن کامل

بررسی مقایسه ای متن عهدنامه مالک اشتر در سه کتاب نهج البلاغه، تحف العقول و نهایه الإرب

هدف این پژوهش، بررسی و مقایسه تطبیقی متن عهدنامه در کتب موجود، برای کشف اختلاف این متون و کمک به رسیدن به متنی استوار است. این بررسی و مقایسه از دو منظر قابل توجه می نماید: اول، از منظر آماری تا حجم کلی متن ها، تفاوت ها و اضافات معلوم شده و محلی که متن ها به هر نحوی با هم تفاوت پیدا می کنند، شناسایی شود؛ دوم، از منظر آسیب شناسی حدیث تا آسیب های احتمالی امکان سنجی شده و موارد آن به اجمال گزارش ش...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 6  شماره 2

صفحات  125- 143

تاریخ انتشار 2020-05-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023